Zitting van 26 maart 2021
OPENBARE ZITTING
5 Algemeen - Vertegenwoordiging brandweer kabinet/FOD - nota Netwerk Brandweer
Beschrijving
Juridische gronden
- Wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid
- Besluit zonecollege 12 maart 2021 omtrent Vertegenwoordiging brandweer kabinet/FOD - nota Netwerk Brandweer.
Aanleiding
Vóór de totstandkoming van de hulpverleningszones bestond er binnen de FOD Binnenlandse Zaken een ‘Raadgevend Comité voor de Brandweer’. Dit Comité had als taak ‘advies uit te brengen over elke kwestie van technische of operationele aard, welke hem door de Minister van Binnenlandse Zaken wordt voorgelegd.’
Van 1999 tot 2011 hebben de diverse ministers van Binnenlandse Zaken verbindingsofficieren opgenomen in hun kabinetten.
Minister Joëlle Milquet (2011-2014) had binnen haar kabinet een werkgroep van brandweerofficieren die adviezen formuleerden voor de uitvoering van de wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid (hierna WCV), dewelke leidde tot de oprichting van de hulpverleningszones.
Sinds de oprichting van de hulpverleningszones op 1 januari 2015 is er van bovenstaande vertegenwoordiging geen sprake meer. Het enige orgaan voorzien in de WCV is de Begeleidingscommissie voor de Hervorming van de Civiele Veiligheid. Echter, de zones zijn geen betrokken partij in dit orgaan en de focus van de begeleidingscommissie ligt voornamelijk op de monitoring van de meerkosten veroorzaakt door de brandweerhervorming.
Op individuele basis worden wel nog sporadisch brandweermensen gedetacheerd naar de FOD Binnenlandse Zaken maar dit is eerder voor het uitwerken van technische voorstellen.
De brandweerorganisatie van vandaag is niet meer de brandweer van vóór 2015. Vandaag werken 35 zeer professionele organisaties, vaak véél groter en complexer dan de meeste politieorganisaties of eenheden van de civiele bescherming, aan hoogstaande brandweerzorg.
Het gebrek aan een gestructureerd en gedragen overleg vanuit de federale overheid (zowel op politiek niveau als administratief) met de hulpverleningszones zorgt te vaak voor onvoldoende aangepaste regelgeving en een disconnectie met de hele brandweerproblematiek. Dit leidt op zijn beurt weer tot problemen en frustraties op het terrein die soms zelfs de operationaliteit in het gedrang brengen.
Wij willen geen afbreuk doen aan het periodieke overleg dat heeft plaatsgevonden met de FOD IBZ, ReZonWal, Netwerk Brandweer en de Brusselse Brandweer. Echter, er is naar ons aanvoelen een duidelijke nood aan een forum waar oude problemen en nieuwe concepten samen in de praktijk kunnen gezet worden. Er is nood aan een forum waar er oplossingen gezocht worden voor aanslepende problemen die, in het belang van de toekomst van de brandweer en bijgevolg ook de dienstverlening aan de burger, dringend een oplossing behoeven.
Voorbeelden:
- De organisatie van een FGA die niet voldoende afgestemd is op het werven en de carrièreperspectieven van vrijwilligers.
- Een brandweerstatuut dat vooral gebaseerd is op het federaal ambtenarenstatuut, maar nog te weinig rekening houdt met de noden van een gemengde operationele dienst.
- Discrepanties en onlogische bepalingen in de statuten die niet rechtgezet geraken.
- De oprichting van het zonale Bureau voor de Vrijwilligers als oplossing voor de problemen met de driehoeksverhouding tussen brandweerorganisatie-vrijwilliger-werkgever.
- Operationele beslissingen (1722, interventietypelijst, …) die nog onvoldoende afgestemd zijn op de werking van de zones.
- Beslissingen die de meerkosten voor de zones verder doen oplopen.
- Afschaffen van verplaatsingsvergoedingen voor vrijwilligers en dan nadien een herinvoering voor slechts een deel van de vrijwilligers.
- De taakverdeling tussen brandweer en Civiele Bescherming.
- Problematiek van OFF4, evaluatie en continuïteit van de zonecommandanten.
- Tegenstrijdige en ongecoördineerde aanpak op het vlak van sensibilisering naar brandveiligheid
- ...
Argumentatie
De vermelde problemen worden, ons inziens, veroorzaakt door een tekort aan kennis van de werking van de hulpverleningszones en een tekort aan voeling van wat er bij de basis leeft. Om die reden durven we stellen dat een vertegenwoordiging van de hulpverleningszones op het federale niveau hiervoor een oplossing zou kunnen bieden.
Netwerk Brandweer kan de FOD Binnenlandse Zaken en de minister van Binnenlandse Zaken advies verlenen dat:
- aansluit bij de realiteit van het terrein. Netwerk Brandweer beschikt over diverse netwerken waar de zonale specialisten verenigd zijn.
- gedragen wordt door de 20 Vlaamse hulpverleningszones. Elke standpunt en advies wordt gevalideerd door de zonecommandanten (operationeel) en de zonevoorzitters (beleidsmatig).
Hierdoor hopen we te kunnen bijdragen aan een regelgeving met als doelstelling een efficiënte werking van de hulpverleningszones die op een adequate manier de veiligheid van onze samenleving kunnen borgen, en dit op een zo kostenefficiënte wijze met zo weinig mogelijk procedures.
Daarom hebben Netwerk Brandweer en ReZonWal een gezamenlijke brief gestuurd naar Minister Annelies Verlinden met de vraag voor een wettelijk ingebedde vertegenwoordiging van de hulpverleningszones bij de FOD en het kabinet. We maken hier de analogie met wat reeds bestaat voor de lokale politie en elke andere operationele organisatie in binnen- en buitenland.
Met deze vertegenwoordiging beschikt elke minister van Binnenlandse Zaken over:
- een duidelijke operationele aansturing van de hulpverleningszones;
- een rechtstreekse link met het terrein;
- advies dat aansluit bij de realiteit van het terrein maar ook een gedragen standpunt dat ondersteund wordt door alle hulpverleningszones.
Als reactie op onze brief heeft het kabinet van Minister Verlinden op 14 januari 2021 voorgesteld om
- op regelmatige basis een overleg te organiseren tussen de FOD Binnenlandse Zaken, Netwerk Brandweer en ReZonWal. Vertegenwoordigers van het kabinet zullen deelnemen aan dit overleg.
- twee brandweerofficieren te detacheren naar de FOD Binnenlandse Zaken (ADCV).
Toch willen we blijven aandringen op een wettelijk verankerd overleg. Zonder wettelijke verankering vrezen we dat onze positie steeds afhankelijk zal zijn van welke regering aan de macht is en wie minister van Binnenlandse Zaken is. Als adviesverleners willen we onafhankelijk kunnen werken en niet steeds bij het aantreden van een nieuwe regering afhankelijk zijn van hoe een minister van Binnenlandse Zaken staat ten opzichte van de hulpverleningszones. Ons voorstel mag absoluut niet gezien worden als een wantrouwen ten opzichte van de huidige minister van Binnenlandse Zaken. Onze relatie met de minister is uitstekend, maar we moeten vooruit kijken en lessen trekken uit het verleden.
Netwerk Brandweer en ReZonWal formuleren graag een alternatief voor Minister Verlinden:
- Wij gaan zeker in op het voorstel van de minister voor regelmatig overleg, maar dit is een tussentijdse oplossing. We blijven vragende partij voor een wettelijk verankerde vertegenwoordiging zodat onze samenwerking niet steeds afhankelijk is van de aantreding van een nieuwe regering.
- Wij vragen dat de financiële middelen voor een detachering gaan naar Netwerk Brandweer en ReZonWal. Met deze middelen garanderen wij, via onze expertengroepen, gedragen adviezen, gebaseerd op de vakkennis van de experten uit alle hulpverleningszones.
- Er wordt een SPOC aangeduid voor elk van de organisaties (Netwerk Brandweer en ReZonWal).
- Samen met het kabinet en de FOD IBZ werken we een visie uit en zetten deze om in een concreet meerjarenplan. Enerzijds wordt daarin een stappenplan uitgewerkt over hoe de vertegenwoordiging wettelijk kan verankerd worden, welke tussenstappen er nodig zullen zijn en wanneer deze moeten genomen worden. Anderzijds wordt in dit meerjarenplan bepaald aan welke doelstellingen er deze legislatuur zal gewerkt worden. Deze doelstellingen behelzen de uitvoering van de beleidsnota van de minister van Binnenlandse Zaken en de memoranda van Netwerk Brandweer en ReZonWal.
Vanuit Netwerk Brandweer wordt gevraagd om bovenstaand voorstel te laten valideren door de zoneraden van alle zones. Navraag in de provincie Antwerpen leert dat zone Taxandria dit op 24 maart 2021 zal agenderen op de zoneraad en zone Kempen op 20 maart 2021. Brandweerzone Antwerpen heeft het informatief toegelicht aan haar zoneraad.
Beraadslaging
Burgemeester Wouters stelt dat het aangewezen is dat, net zoals in hulpverleningszone Antwerpen, de zoneraad akte neemt van het voorstel van het Netwerk Brandweer en dit niet besluitvormend is.
Financiële implicatie
Financiële informatie
Niet van toepassing.
Advies financiële dienst
Niet van toepassing.
Motivering
Niet van toepassing.
Besluit
Artikel 1
De zoneraad neemt akte van volgend voorstel van Netwerk Brandweer:
- Netwerk Brandweer gaat zeker in op het voorstel van de minister voor regelmatig overleg maar dit is een tussentijdse oplossing. We blijven vragende partij voor een wettelijk verankerde vertegenwoordiging zodat onze samenwerking niet steeds afhankelijk is van de aantreding van een nieuwe regering.
- Netwerk Brandweer vraagt dat de financiële middelen voor een detachering gaan naar Netwerk Brandweer en ReZonWal. Met deze middelen garanderen wij, via onze inhoudelijke expertengroepen, gedragen adviezen, gebaseerd op de vakkennis van de experten uit alle hulpverleningszones .
- Er wordt een SPOC aangeduid voor elk van de organisaties (Netwerk Brandweer en ReZonWal).
- Samen met het kabinet en de FOD IBZ werken we een meerjarenplan/visie uit en zetten deze om in een concreet meerjarenplan. Enerzijds wordt daarin een stappenplan uitgewerkt over hoe de vertegenwoordiging wettelijk verankerd kan worden, welke tussenstappen er nodig zullen zijn en wanneer deze moeten genomen worden. Anderzijds wordt in dit meerjarenplan bepaald aan welke doelstellingen er deze legislatuur zal gewerkt worden. Deze doelstellingen behelzen de uitvoering van de beleidsnota van de minister van Binnenlandse Zaken en de memoranda van Netwerk Brandweer en ReZonWal.
Artikel 2
De zoneraad engageert zich om samen met Netwerk Brandweer de minister te overtuigen van dit voorstel.