Zitting van 24 september 2021
OPENBARE ZITTING
5 Financiën - Aanpassing gebruiksovereenkomst kazerne naar aanleiding van afstand van verhaal en aanpassen datum
Beschrijving
Juridische gronden
- Artikel 63, lid 1, 2° van de wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid.
- Besluit zoneraad 28 juni 2019 - gebruiksvergoeding onroerende goederen.
- Besluit zonecollege 14 mei 2021 - aanpassing gebruiksovereenkomst Essen.
- Besluit zonecollege 10 september 2021 - Aanpassing gebruiksovereenkomst kazerne naar aanleiding van afstand van verhaal en aanpassen datum.
Aanleiding
Op 28 juni 2019 werd een standaard gebruiksovereenkomst voor de onroerende goederen goedgekeurd. Het overgrote deel van de gebruiksovereenkomsten werd intussen goedgekeurd en ondertekend. Niettegenstaande blijkt uit enkele besprekingen dat een wijziging van de gebruiksovereenkomst noodzakelijk is.
Argumentatie
Het zonecollege gaf in de zitting van 14 mei 2021 aan de zonesecretaris de opdracht om nader overleg te plegen over de voorgestelde aanpassingen met betrekking tot het afstand van verhaal tegen zowel gebouw en inboedel ten voordele van de gemeente en vice versa. Er werd bijkomend advies gevraagd aan de consultant die momenteel de audit en aanbesteding van de verzekeringsportefeuille ter harte neemt.
Enkele gemeentebesturen hebben ook gevraagd om de einddatum zoals opgenomen in de huidige gebruiksovereenkomst aan te passen, zodat deze voorbij het einde van deze legislatuur kan lopen.
Deze aanpassingen kunnen gebeuren via een addendum aan de gebruiksovereenkomst.
In zitting van 10 september 2021 verklaarde het zonecollege zich akkoord om hieronder gestelde aanpassingen te agenderen op de zitting van de zoneraad.
Aanpassing met betrekking tot afstand van verhaal
De standaardgebruiksovereenkomst voor de onroerende goederen bevat het volgende artikel:
"De zone is aansprakelijk voor brand en waterschade, tenzij de zone bewijst dat de brand buiten haar schuld is ontstaan.
De zone zal haar aansprakelijkheid voor brand en waterschade verzekeren door een verzekering waarvan de werking niet is geschorst.
De gemeente zal haar aansprakelijkheid voor brand en waterschade verzekeren door een verzekering waarvan de werking niet is geschorst."
De polis van Brandweer Zone Rand bevat de volgende clausule:
"Alle verzekerde goederen (gebouwen + inhoud) worden verzekerd in 1e risico. De vergoedingswaarde is de vergoeding van de nieuwvervangingswaarde (waarde van een nieuw voorwerp dat, op het ogenblik van het schadegeval, in hetzelfde commerciële gamma valt als het verzekerde voorwerp op het ogenblik van de aankoop) op de datum van het schadegeval, na aftrek van de eventuele waardevermindering door slijtage of technische waardevermindering.
Overeenkomstig artikel 121 §5 van de wet van 4 april 20214 betreffende de verzekeringen mag voor alle waarborgen de slijtage van een beschadigd goed of van het beschadigde gedeelte van een goed slechts worden afgetrokken indien deze hoger ligt dan 30% van de nieuwwaarde.
Indien de slijtage voormeld percentage overschrijdt, zal niet de totale slijtage van ieder beschadigd goed of deel ervan worden afgetrokken, maar slechts het gedeelte van de slijtage van dat het voormeld percentage overtreft.
Van de consultant, AON Belgium NV, ontving Brandweer Zone Rand de volgende verduidelijking rond afstand van verhaal inzake gebouwen en inboedel.
1) Afstand van verhaal
Een eigenaar gaat zijn gebouw verzekeren tegen verschillende risico's zoals oa. brand, waterschade, glasbraak, natuurrampen, stormschade, diefstal,...
Wanneer het gebouw verhuurd / in gebruik genomen is, zijn er twee mogelijkheden:
- huurder / gebruiker verzekert zich tegen huurdersaansprakelijkheid;
- eigenaar voorziet een afstand van verhaal ten opzicht van de huurder / gebruiker.
a. Huurder / gebruiker verzekert zich tegen huurdersaansprakelijkheid.
De huurder gaat het gebouw verzekeren voor zijn huurdersaansprakelijkheid. Dit gaat enkel de schade dekken waar de huurder aansprakelijk kan voor gesteld worden.
Aansprakelijkheid = Fout – Schade - Oorzakelijk verband tussen fout en schade.
Bijvoorbeeld een stormschade of een blikseminslag is niet voor de huurder, maar voor de eigenaar.
In aansprakelijkheid wordt het gebouw ook verzekerd in werkelijke waarde.
Er wordt dus bij schade rekening gehouden met slijtage.
Hoe gaat het in de praktijk?
Er is door een brand (fout bij de huurder) schade aan het gebouw.
De 2 verzekeringen worden aangesproken, dus zowel bij de eigenaar als de huurder.
De verzekering van de eigenaar gaat de schade aan de eigenaar vergoeden in nieuwwaarde (zonder aftrek van slijtage). Deze maatschappij gaat de kosten verhalen bij de verzekeringsmaatschappij van de huurder. De schade gaat door de verzekeraar van de huurder uitbetaald worden in werkelijke waarde (kostprijs min slijtage). Beide verzekeraars gaan wel overeen moeten komen over de bedragen van schade en dergelijke (tijdens expertises).
Is er bijvoorbeeld een schadedossier door een blikseminslag, dan gaat enkel de verzekering van de eigenaar tussenkomen.
Er zijn dus 2 polissen die beiden hetzelfde gebouw gaan verzekeren. Zowel eigenaar als huurder betalen een premie.
b. Eigenaar voorziet een afstand van verhaal ten opzichte van de huurder / gebruiker.
De eigenaar heeft ook de mogelijkheid om een clausule in zijn polis toe te voegen: "afstand van verhaal".
We voegen onderaan ook de clausule toe, dewelke AON normaliter opneemt in het lastenboek.
Door deze clausule te voegen, gaat de verzekeringsmaatschappij de kosten bij een schadegeval niet verhalen op de huurder, behalve wanneer er een opzettelijke of zware fout is.
Het gebouw is daardoor maar 1 keer verzekerd.
Afhankelijk van maatschappij tot maatschappij en hoe een lastenboek is opgemaakt bij de steden en gemeente is dit een gratis clausule en zit dit vervat in de premie van de brandverzekering van de stad of de gemeente.
Naar kostprijs voor Brandweer Zone Rand is dit dus zeker een kostenbesparende mogelijkheid.
Bij schade kan de vrijstelling van de brandverzekering eventueel wel nog ten laste gelegd worden aan Brandweer Zone Rand, maar er zou ook een vrijstelling geweest zijn indien we zelf een polis hadden afgesloten.
De eigen inhoud dient wel nog zelf verzekerd te worden.
Voor de besturen dewelke Aon heeft begeleid is deze clausule voorzien, maar deze dient wel voorafgaandelijk toegestaan geweest te zijn (zie ook clausule hieronder).
Indien een gebruikers- /huurovereenkomst wordt opgemaakt is een bijkomende clausule eigenlijk noodzakelijk.
Voor de gemeenten Essen, Brasschaat, Schoten, staat deze clausule alvast in hun polissen. Voor de overige gemeenten binnen onze zone weten we dit op dit moment nog niet.
2) Clausule afstand van verhaal in het lastenboek
Onderstaande clausule rond afstand van verhaal dient opgenomen te zijn in het lastenboek van de eigenaar van het gebouw:
De inschrijver doet afstand van ieder verhaal dat hij kan uitoefenen op alle fysieke en rechtspersonen tegenover de welke de verzekerde een dergelijke afstand van verhaal voorafgaandelijk heeft toegestaan.
De inschrijver verzaakt specifiek aan elk verhaal dat hij bij schadegeval eventueel gerechtigd zou kunnen zijn uit te oefenen tegen alle huurders en/of gebruikers van de verzekerde gebouwen, het geval van kwaadwilligheid uitgesloten en in de mate dat de belanghebbende hun aansprakelijkheid niet hebben laten waarborgen.
De inschrijver ziet af van alle verhaal dat hij bij schadegeval als gesubrogeerd in de rechten van de verzekerde eventueel zou kunnen uitoefenen tegen alle besturen, alle openbare of privé-instellingen, alle groeperingen van leerlingen en oud-leerlingen, evenals tegen alle personen (met uitzondering van de uitbaters van de commerciële sector) aan wie toegestaan wordt, kosteloos of onder bezwarende omstandigheden voortdurend, voorlopig of uitzonderlijk over de verzekerde gebouwen voor openbaar gebruik zoals scholen, feestzalen, culturele centra, sport- en andere gelijkaardige complexen te beschikken, het geval van kwaadwilligheid uitgesloten en in de mate dat de belanghebbenden hun aansprakelijkheid niet hebben laten waarborgen.
Indien er een afstand van verhaal ten opzichte van commerciële panden dient voorzien te worden, zal het bestuur dit expliciet aangeven in de detaillijsten.
De waarborg “verhaal der derden” is desgevallend uitgebreid ten voordele van de begunstigden van de afstand van verhaal.
3) Clausule gebruikers-/huurovereenkomst
Volgende clausule kan eventueel overgenomen worden in de huurovereenkomst:
De verhuurder heeft een uitgebreide brandpolis voor haar gebouwen en materialen onroerend door bestemming afgesloten waarbij een afstand van verhaal ten opzichte van de gebruiker/huurder werd opgenomen, behoudens opzet en kwaadwilligheid en dit voor niet-commercieel gebruik. Deze afstand van verhaal wordt toegekend ten voordele van de gebruiker/huurder.
De eigen materialen van de gebruiker/huurder zijn niet opgenomen in de brandpolis van de eigenaar en de gebruiker/huurder, dient deze afzonderlijk te verzekeren.
De gebruiker/huurder verbindt er zich toe om afstand van verhaal te verlenen ten voordele van de verhuurder voor elke schade die hij zou kunnen oplopen naar aanleiding van het gebruik van het goed. Hij verplicht er zich toe om deze afstand van verhaal mee te delen aan zijn verzekeraars zodat deze tegenstelbaar is aan de betrokken verzekeraar.
De laatste zin betekent dat de eigen brandverzekering van de inhoud ook de kosten aan de inhoud niet kan terug vorderen van de verzekeringsmaatschappij van de eigenaar.
Bijvoorbeeld bij een een brand ontstaan door de elektrische installatie: De fout / aansprakelijkheid ligt daar bij de eigenaar.
Normaal gaat de brandverzekering van de zone de kosten vergoeden (in nieuwwaarde) en dan terugvorderen bij de verzekering van de eigenaar (in werkelijke waarde), daar er aansprakelijkheid van de eigenaar kan aangetoond worden.
MAAR, als er een clausule afstand van verhaal is ten opzichte van Brandweer Zone Rand als huurder/gebruiker, dan is er ook de afspraak dat de verzekeringsmaatschappij van de zone de kosten van de inhoud niet gaat terugvorderen bij de verzekeringsmaatschappij van de eigenaar. (gentlemen's agreement)
4) Gevolgen
Door het opnemen van voormelde clausule moet Brandweer Zone Rand zelf geen verzekering afsluiten. Dit is op heden van belang omdat Brandweer Zone Rand de volledige verzekeringsportefeuille gaat aanbesteden in 2021.
Doordat de stad of gemeente voormelde clausule in het lastenboek/ polis opneemt, dient door Brandweer Zone Rand geen verzekering te worden afgesloten en is dit voor Brandweer Zone Rand kostenbesparend. Meer nog, voor vele gemeenten betreft het een gratis clausule en zit dit vervat in de premie van de brandverzekering van de stad of de gemeente. AON geeft aan dat zij ongeveer met twaalf gemeenten van Brandweer Zone Rand hebben samengewerkt en voormelde clausule voor de betreffende gemeenten is opgenomen en gratis is. Zelfs indien er enige premie zou moeten worden betaald door de gemeente, is dit nog steeds goedkoper dan dat door Brandweer Zone Rand een verzekering zou moeten worden afgesloten.
Het is aangewezen dat dit voor de andere gemeenten door de gemeente met de verzekeringsmaatschappij wordt nagekeken. Minstens is het van belang dat dit aan de gemeenten wordt meegedeeld, ook naar de toekomst toe.
Aanpassing met betrekking tot einddatum
De aanpassing van de einddatum wordt voorgesteld om de toekomstige zoneraad, lees vanaf de volgende legislatuur, de tijd te geven om te kunnen oordelen over een eventuele aangepaste gebruiksvergoeding- en overeenkomst.
Artikel 3, lid 2 moet vervangen worden door:
"De gebruiksovereenkomst gaat in op 01/01/2020 en eindigt op 31/12/2025 [minstens tot 31/06/2025 om de dan nieuw samengestelde zoneraad de mogelijkheid te bieden hierover te oordelen]. Ze is telkens verlengbaar voor een duur van de opeenvolgende gemeentelijke legislaturen onder dezelfde voorwaarden. De verlenging van deze gebruiksovereenkomst zal automatisch gebeuren indien de gebruiksovereenkomst niet wordt opgezegd en indien de gemeente deel blijft uitmaken van de zone."
Brandweer Zone Rand wenst een standaardaddendum voor te leggen aan de zoneraad om te voegen aan de reeds goedgekeurde gebruiksovereenkomsten. Het addendum dient binnen de gemeente opnieuw te worden goedgekeurd en ondertekend.
Bijlagen
- 20210924 FIN Bijlage 1 ADDENDUM GEBRUIKSOVEREENKOMST ORIGINEEL
Beraadslaging
De zoneraad neemt kennis van het voorstel tot addendum.
Burgemeester Bart Seldeslachts stelt de vraag of er met 100 % kan worden gegarandeerd dat de afstand van verhaal geen meerkost met zich meebrengt voor de gemeente.
Burgemeester Luc Van Hove geeft nadere toelichting over het concept afstand verhaal en verduidelijkt dat in de private sector dergelijke afstand van verhaal een meerprijs met zich meebrengt, maar het gebruikelijk is dat dit niet wordt aangerekend voor gemeenten.
De zoneraad geeft de directeur bedrijfsvoering Nathalie Mortelmans de opdracht een overzicht mee te delen over de gemeenten waarover zekerheid bestaat dat geen meerkost dient te worden betaald door de gemeenten. Deze laatsten dienen intern binnen de gemeenten verder na te gaan of dit al dan niet een meerkost met zich meebrengt.
Financiële implicatie
Financiële informatie
Geen financiële impact.
Advies financiële dienst
Niet van toepassing.
Motivering
Niet van toepassing.
Besluit
Artikel 1
De zoneraad geeft de directeur bedrijfsvoering Nathalie Mortelmans de opdracht een overzicht mee te delen over de gemeenten waarover zekerheid bestaat dat geen meerkost dient te worden betaald door de gemeenten. Deze laatsten dienen intern binnen de gemeenten verder na te gaan of dit al dan niet een meerkost met zich meebrengt.
Artikel 2
De zoneraad agendeert dit agendapunt op de zitting van de zoneraad van 29 oktober 2021 met het oog op het nemen van een besluit."