Zitting van 28 augustus 2020
OPENBARE ZITTING
5Algemeen - Nazicht hydranten - impact per gemeente
Beschrijving
Juridische gronden
- Artikel 7/1 wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid (hierna 'Wet Civiele Veiligheid').
- KB van 8 november 1967 houdende, voor de vredestijd, de organisatie van de gemeentelijke en gewestelijke brandweerdiensten en coördinatie van de hulpverlening in geval van brand.
- Het ministerieel rondschrijven van 14 oktober 1975 stelt dat het de opdracht is van de gemeentebesturen om de hydranten en brandkranen op hun grondgebied te controleren en te onderhouden.
- Verslag van de kamercommissie Binnenlandse zaken van 11 maart 2015 over het onderhoud van de hydranten.
- Schriftelijke vraag aan de Senaat nr. 6-2237 van 15 januari 2019.
- Besluit zonecollege van 9 oktober 2015 waarin gesteld werd dat de technische commissie een overzicht moest maken van de werkwijze per gemeente met inbegrip van de beschermde gemeenten. In afwachting zou de bestaande werkwijze verder gezet worden.
- Besluit zoneraad van 27 september 2019 - Nazicht hydranten - kennisneming voorstel Pidpa.
- Besluit zonecollege van 8 mei 2020 - Nazicht hydranten.
- Besluit zoneraad van 3 juli 2020 - Algemeen - Nazicht hydranten - Impact per gemeente.
- Besluit zonecollege 28 augustus 2020 - Nazicht Hydranten - Bepalen advies aan Zoneraad.
Aanleiding
Aanleiding van dit agendapunt is een vraag van burgemeester Bart Seldeslachts op 21 februari 2020 over het standpunt van de zoneraad in verband met de controle van hydranten en of dit al dan niet per gemeente door Pidpa kan opgenomen worden.
De zoneraad besliste om dit agendapunt - na toelichting op 3 juli 2020 - opnieuw te agenderen, deze keer te besluitvorming.
Argumentatie
Kapitein Danny Van Oeckel gaf op 8 mei en 12 juni 2020 een toelichting aan het zonecollege waarna het zonecollege zich geëngageerd heeft om dit agendapunt over het onderhoud van de hydranten op de zoneraad te brengen.
De Wet Civiele Veiligheid stelt in artikel 7/1:
Ҥ 1. De gemeenten beschikken, overeenkomstig de door de Koning bepaalde voorwaarden ennormen, over voldoende bluswatervoorraden met het oog op het blussen van branden door de operationele diensten van de civiele veiligheid en het organiseren van oefeningen voor deze diensten.
§ 2. De gemeenten inventariseren de bluswatervoorraden en brengen de adequate signalisatie aan om het vinden, de toegang en het gebruik van de bluswatervoorraden te vergemakkelijken.
§ 3. De gemeenten voorzien in het nazicht en het onderhoud van de bluswatervoorraden. Zij zorgen ervoor dat er voldoende hydranten en afsluiters op het waterleidingnet worden aangebracht en dat deze steeds gemakkelijk bereikbaar en bruikbaar zijn. De gemeenten zorgen ervoor dat de watervergaarbakken van de openbare instellingen en de natuurlijke waterwinplaatsen van het openbaar domein steeds gemakkelijk bereikbaar en bruikbaar zijn.”
Op een schriftelijke vraag d.d. 15 januari 2019, gesteld aan de Minister van Binnenlandse Zaken over het onderhoud van hydranten, werd volgend antwoord gegeven:
“Het is dus duidelijk vastgesteld dat het de verantwoordelijkheid van de gemeenten is om over voldoende bluswatervoorraden te beschikken om het hoofd te bieden aan brandgevaar, deze voorraden te identificeren, in kaart te brengen en te signaleren en in te staan voor hun toegang, onderhoud en nazicht.” (Vr. en Antw. Senaat 2018-19, 15 januari 2019, nr. 6/2237, (Vr. F. Desquesnes).
Hierna wordt een overzicht gegeven van de wijze waarop het onderhoud van de hydranten vandaag in de verschillende gemeenten van Brandweer Zone Rand gebeurt.
Voor het onderhoud van hydranten door een derde partij ramen we de kosten op gemiddeld 10,00 euro per twee jaar of 5,00 euro per jaar per hydrant. We baseren ons op gevonden prijzen van 8,00 tot 14,00 euro per hydrant.
Gemeenten die reeds instonden voor het onderhoud.
20 % van de gemeentebesturen heeft deze kosten steeds op zich genomen.
Mortsel en Schilde zijn twee voormalig beschermde gemeenten. Het gemeentebestuur heeft er steeds de kosten voor het nazicht gedragen. Voor deze gemeentebesturen, kan verwacht worden dat het uitbesteden aan een maatwerkbedrijf een besparing zal opleveren. In Malle gebeurde het nazicht door twee PWA’ers. De verwachting is dat het goedkoper gaat worden.
Zowel in Wommelgem als in Stabroek gebeurde de terugkoppeling niet zoals het hoort en is er dus geen zekerheid over de opvolging of de kwaliteit van de controles. Dit zal er in de toekomst wel zijn.
Gemeenten waar men Pidpa de opdracht heeft gegeven om een offerte aan te leveren
Deze gemeentebesturen hebben een dossier in voorbereiding bij Pidpa.
In Zoersel zijn er door de brandweer al heel lang geen controles meer gebeurd omdat het een taak van de gemeente was.
Posten waar de brandweer het ooit gedaan heeft, maar er niet meer in slaagt
Voor deze gemeentebesturen zou het een meerkost betekenen van gemiddeld 8.000,00 euro.
Gemeenten waar de brandweer en de gemeente het samen deden
Deze gemeentebesturen deden al een deel van het werk. Zij kunnen dit uitbesteden aan de maatwerkbedrijven, wat de kosten zal drukken. Het zal ook zoals te voorzien in een tweejaarlijkse cyclus gebeuren en niet zoals in Brasschaat in een cyclus van drie jaar.
Gemeenten waar de brandweer het tot nu nog zou doen
Blijkbaar heeft de gemeente Edegem deze kosten altijd voor Boechout, Hove en Lint op zich genomen. Voor Boechout, Hove en Lint kunnen we de kosten ramen op 7.500, 4.000 en 2.000 euro, maar zij hebben deze kosten nooit eerder gedragen.
Wuustwezel en Brecht zijn de twee uitzonderingen in onze zone omdat daar het nazicht gebeurde in een 3-jaarlijkse cyclus en de brandweermannen dit nog altijd willen doen. Voor Brecht heeft het geheel de grootste impact. Voor hen kunnen we de kosten op 12.000 euro per jaar ramen.
Zonaal totaal:
Als we dit samenvatten krijgen we volgend resultaat:
- 20 % van het nazicht gebeurt door de gemeente.
- 13 % gebeurt door de gemeente samen met de brandweer.
- 17 % van de gemeenten stapt in op het voorstel van Pidpa.
- 28 % van het nazicht gebeurt door brandweerposten die het op orde hadden.
- 22 % deed de brandweer in het verleden, maar loopt hoe langer hoe moeilijker.
Dit betekent dat in de helft van de gevallen de gemeente haar wettelijk voorziene rol in het verleden al heeft opgenomen of is dit nu via Pidpa aan het regelen.
Het zonecollege heeft akte genomen van de verschillen tussen de diverse gemeenten en benadrukt het belang van de controle van hydranten. Als het misloopt, zoals wanneer een hydrant onbereikbaar of onbruikbaar is, is het gemeentebestuur aansprakelijk. Hoewel het een gemeentelijke bevoegdheid betreft, is het voor de wettelijke opdracht van de brandweer van cruciaal belang dat de hydranten bruikbaar en bereikbaar zijn. Er moet dus een oplossing worden gezocht, zodat gegarandeerd kan worden dat alle hydranten op het grondgebied van Brandweer Zone Rand worden gecontroleerd.
Het zonecollege stelt voor om voor een gemeenschappelijk doel te definiëren en te bereiken dat binnen drie jaar (dit is tegen 1 juli 2023) 95 % van de hydranten op het grondgebied van Brandweer Zone Rand effectief wordt gecontroleerd.
Ter vervollediging merkt het zonecollege op dat een aantal gemeentebesturen reeds een aanbestedingsdossier in voorbereiding hebben bij Pidpa om de controle van hydranten op zich te nemen. Het zonecollege maakt gewag van de mogelijkheid dat gemeentebesturen toetreden tot het raamcontract van Pidpa om te zorgen dat voormeld doel tijdig kan worden gerealiseerd.
De meerkost voor de gemeentebesturen voor dit onderhoud kan voor de kleine gemeenten zoals Lint en Borsbeek, geschat worden op een 2.000 euro per jaar. Voor het grootste deel van de gemeentebesturen zal het gaan over een 7.500 euro per jaar. Voor de uitschieters zoals Brecht, Wuustwezel, Brasschaat, waar veel hydranten aanwezig zijn, kan een 12.500 euro verwacht worden, maar de vergoeding die Pidpa uitkeert op basis van het aantal hydranten staat ook in verhouding tot deze kosten.
Voor de eerste bespreking van dit agendapunt wordt verwezen naar de notulen van de zoneraad van 3 juli 2020.
Bijlagen
- 20200828 RISC Bijlage 1 Raamcontract controle hydranten
Beraadslaging
De voorzitter licht het voorstel van het zonecollege van 28 augustus 2020 toe. Het zonecollege onderscheidt vier belangrijke aspecten, met name:
1) Het is van belang dat alle hydranten op het grondgebied van Brandweer Zone Rand operationeel zijn, ze moeten werken en worden gecontroleerd omdat dit levensnoodzakelijk is. Het uitgangspunt hierbij is een volledige controle van 100 %.;
2) Het is de wettelijke verplichting van de burgemeesters om erop toe te zien dat de hydranten op het grondgebied van hun gemeente werken, bruikbaar zijn en worden gecontroleerd. Het lokaal bestuur, met andere woorden de burgemeester, is hiervoor verantwoordelijk.;
3) Een aantal gemeenten hebben reeds actie ondernomen (bijvoorbeeld contracten afsluiten met Pdipa) om de verantwoordelijkheid op te nemen en de controle op hydranten uit te voeren. Het is daarbij van belang dat Pidpa of een andere leverancier dit rechtstreeks kan regelen met de gemeente, waarbij het niet opportuun is dat Brandweer Zone Rand als tussenpersoon fungeert, maar waar dit beter één op één kan worden geregeld tussen pidpa en de lokale besturen;
4) Brandweer Zone Rand komt hiervoor financieel tegemoet voor een bedrag van 60.000,00 euro zoals dit werd voorzien in de begroting sedert 2015. Dit bedrag vloeit terug naar de 21 gemeentebesturen opdat de factuur van Pidpa of een andere leverancier hiermee (deels) kan worden gefinancierd.
De zonecommandant geeft nadere toelichting en benadrukt dat het van belang is een werkwijze te hanteren die zo eenvoudig mogelijk en zorgen dat er een één op één relatie is tussen pidpa of andere partner en de gemeente. Op het moment van de zonevorming zat bij de begroting het controleren van de hydranten er solidair mee in, er wordt dan ook bekeken om dit er da weer solidair terug uit te halen. Dit komt neer op 60.000,00 euro of 0,30 % van de totale dotatie, wat dan kan terugvloeien van de Brandweer Zone Rand naar de gemeenten, als dit de wens is van de zoneraad.
Burgemeester Dieter Wouters maakt hier melding van Wuustwezel en Brecht die hierin een uitzondering vormen. De zonecommandant bevestigt dat in twee posten nog een aantal vrijwilligers de controle van de hydranten op zich nemen. Binnen Brandweer Zone Rand wordt echter vastgesteld dat het moeilijker wordt om hen op de tweejaarlijkse controle te houden. Voor beide posten wordt gekeken om het enthousiasme van de vrijwilligers om zich in te zetten voor de brandweer niet te fnuiken. In Brecht is er concreet een werkgroep ontstaan waarbij mensen zich kunnen inzetten voor het onderhoud van de wagens en andere zaken dan enkel de controle van hydranten. De inzet van mensen wordt dan ook op een ander niveau bekeken. Alle gemeenten worden dan op dezelfde manier behandeld.
Er worden een aantal vragen gesteld naar de praktische uitwerking toe.
Burgemeester Johan De Ryck stelt de vraag of elke gemeente dan afzonderlijk een overeenkomst wordt afgesloten en binnen welke tijdspanne dit dient te gebeuren. De voorzitter bevestigt dit en stelt dat binnen twee jaar alle hydranten dienen te worden gecontroleerd.
Burgemeester Bart Seldeslachts merkt op dat per hydrant dient te worden betaald en dit niet kan worden toegepast volgens een solidaire verdeelsleutel. Hij doet het voorstel om de effectieve kosten in te brengen bij Brandweer Zone Rand.
De zonecommandant licht toe dat bij de zonevorming in 2015 ongeveer 50 % van de hydranten door de brandweer werd gecontroleerd. De totale kost is ingebracht in de zonale begroting. Op dat moment is dat conform de verdeelsleutel de volledige kost, waarvan de hydranten maar een deeltje is, over de gemeenten verdeeld. Het voorstel is dan ook om dit bedrag er op een gelijkaardige wijze uit te halen. De zonecommandant doet het voorstel om eventueel de eerste drie punten al te laten goedkeuren door de zoneraad en het deel over de financiering te bespreken met de financiële deskundigen.
Burgemeester Bart Seldeslachts geeft aan zich hier niet mee akkoord te kunnen verklaren en stelt voor dat alle gemeenten één op één de effectieve kost factureren naar Brandweer Zone Rand. Hij geeft aan op dit moment niet akkoord te kunnen gaan met de verdeelsleutel, aangezien niet duidelijk is wat hiervan de financiële gevolgen zijn.
Burgemeester Dirk Bauwens benadrukt dat als het financieel wordt gefactureerd aan Brandweer Zone Rand dit terechtkomt in de totale begroting van Brandweer Zone Rand, dewelke uiteindelijk ook via de verdeelsleutel wordt verdeeld. Dit gaat de begroting verhogen. De facto impliceert dit dat je toch via de verdeelsleutel gaat bijdragen. Burgemeester Bauwens sluit zich aan bij het voorstel van de zonecommandant.
De voorzitter doet een tussenvoorstel of de 60.000,00 euro niet kan worden verdeeld naargelang het aantal te onderhouden hydranten. Hij merkt op dat dit geen volledige terugbetaling van de totale factuur impliceert, maar waarbij 60.000,00 euro wordt verdeeld over 21 gemeenten à rato van het aantal hydranten op het grondgebied van de gemeente.
Burgemeester Bart Seldeslachts merkt op dit een meer billijk voorstel te vinden, maar dat hij niet akkoord kan gaan omdat zijn gemeente er dan op het vlak van dienstverlening op achteruit gaat. Hij stelt dat Brandweer Zone Rand erop vooruit gaat, maar de controle van hydranten vroeger door de brandweer gebeurde, maar de gemeente dit nu zelf moet doen. Hij stelt dat het essentieel is voor de hulpverlening dat er water is, zodat het essentieel is dat Brandweer Zone Rand dit ook vanuit de algemene begroting voorziet.
De voorzitter bevestigt dat het een wettelijke verplichting is van de gemeente. Hij stelt zich te willen houden aan het voorstel van 60.000,00 euro à rato van het aantal hydranten en in een volgende discussie wordt bekeken wat gemeentebesturen nog extra bijleggen. De voorzitter wil op heden vasthouden aan dit voorstel.
Burgemeester Dieter Wouters sluit zich aan bij het standpunt van burgemeester Bart Seldeslachts. Hij wenst de financiële verduidelijking te krijgen vooraleer zijn akkoord te geven.
Directeur risicobeheersing, de heer Danny Van Oeckel, geeft in dit kader een vergelijking van de wijze van controle van hydranten uit het verleden (2014). De controle gebeurde onder meer als volgt:
- in Schilde werd een aannemer betaald door de gemeente;
- in Malle werden PWA'ers betaald door de gemeente;
- in Kontich en Wuustwezel gebeurde dit door de brandweer.
Intussen is bekeken welke budgetten in de gemeente werden betaald voor de brandweer en die zijn naar Brandweer Zone Rand gekomen. De prestaties die in Kontich en Wuustwezel werden geleverd, zijn meegenomen vanuit de gemeente. Die prestaties, die bedragen, zijn intussen la vijf jaar mee betaald door Schilde, Malle, maar ook Kontich en Wuustwezel. Ook de anderen hebben dus dat bedrag mee betaald. Dienvolgens werd het voorstel gedaan om hoe het oorspronkelijk werd opgenomen er op een gelijkaardige wijze uit te halen. Het budget van alle gemeenten die de controle van hydranten zelf deden, is nooit naar Brandweer Zone Rand gekomen, de gemeenten hebben dat zelf betaald, maar zij hebben solidair wel de kosten mee betaald van de gemeenten waar de brandweer het nog wel deed. Met andere woorden acht Brandweer Zone Rand het dan ook correct om het budget zoals het destijds werd voorzien, er thans op een solidaire manier wordt uitgehaald.
Burgemeester Dirk Bauwens sluit zich aan bij het standpunt van de directeur risicobeheersing. Hij benadrukt dat de gemeente steeds solidair heeft bijgedragen voor de andere gemeenten, maar ook afzonderlijk nog hebben betaald. Burgemeester Bauwens sluit zich dan ook aan bij het voorstel.
Burgemeester Dieter Wouters stelt dat dit dan als een omgekeerd verhaal moet worden beschouwd, waarbij alle gemeenten er baat bij kunnen hebben en er financieel erop vooruit gaan. In combinatie met het reservefonds (cfr. eerder agendapunt) geeft hij aan dat er middelen zijn, waarbij het voorstel is dat Brandweer Zone Rand de controle van hydranten dient te financieren.
De voorzitter geeft aan tot een gedragen oplossing te willen komen. In overleg met de zonecommandant wordt de financiële impact herbekeken. De 60.000,00 euro is voorzien, maar op basis van alle contracten die bij de gemeenten binnenkomen, moet worden bekeken wat de totale kostprijs is. Vervolgens moet worden bekeken of het reservefonds of een ander budget kan worden aangewend (op basis van de vragen van onder meer burgemeesters Seldeslachts, Wouters, Deckers en Van Hove). De voorzitter stelt dat dit agendapunt, wat het financieel onderdeel betreft, opnieuw op de zoneraad dient te worden geagendeerd.
De zonecommandant benadrukt het belang van het akkoord van de eerste drie punten. De zonecommandant wil vervolgens kijken welke financiële scenario's mogelijk zijn, waarna de zoneraad kan kiezen welke financiële compensatie wordt toegepast.
Burgemeester Lukas Jacobs stelt de vraag hoe het praktisch in gang kan worden gezet en of er vanuit Brandweer Zone Rand een brief naar het college van burgemeester en schepenen kan worden gestuurd. Burgemeester Dirk Van Mechelen deelt mee de werkwijze (bv. template) die binnen de gemeente werd gehanteerd mee te delen aan de zonecommandant met het oog op de verdere verspreiding naar de zoneraad. Burgemeester Van Mechelen benadrukt dat de controle van hydranten van cruciaal belang is. Hierbij geeft hij aan dat het geen zin heeft dat in de ene gemeente vrijwilligers het doen en in andere gemeenten niet. Het is van belang dat dit op een gelijkaardige manier gebeurt met dezelfde kwaliteit.
Burgemeester Luc Van Hove stelt de vraag of Brandweer Zone Rand het contract afsluit. De voorzitter benadrukt dat alle gemeenten afzonderlijk met pidpa of een andere dienstverlener het contract dient af te sluiten. De voorzitter engageert zich om met pidpa contact op te nemen en mee te delen dat gemeentebesturen met hen een contract gaan afsluiten.
De zonecommandant besluit dat de zoneraad akkoord gaat dat de hydranten operationeel in orde moeten zijn, kennis nemen van de wettelijke verplichting van de gemeenten, elke gemeente ervoor zorgt dat een contract wordt onderhandeld ter controle en onderhoud van de hydranten en de administratie de opdracht wordt gegeven om de financiële gevolgen en mogelijkheden tegen de volgende zoneraad uiteen te zetten. De zonecommandant voegt toe dat momenteel de begroting wordt opgemaakt en de voorstellen dan eventueel mee in de begroting dienen te worden opgenomen.
Financiële implicatie
Financiële informatie
Dit is afhankelijk van het standpunt van de zoneraad.
Advies financiële dienst
Niet van toepassing.
Motivering
Niet van toepassing.
Besluit
Artikel 1
De zoneraad neemt kennis van de huidige stand van zaken over de controle van hydranten en benadrukt het belang van de controle op het volledige grondgebied van Brandweer Zone Rand.
Artikel 2
De zoneraad neemt kennis van de wettelijke verplichting dat de gemeenten moeten voorzien in het nazicht en het onderhoud van de bluswatervoorraden en hydranten.
Artikel 3
De zoneraad besluit dat alle gemeenten afzonderlijk een contract aangaan met pidpa of een andere dienstverlener om de controle en het onderhoud van de hydranten uit te voeren.
Artikel 4
De zoneraad geeft de opdracht aan de administratie van Brandweer Zone Rand om de financiële mogelijkheden en de financiële compensatie aan de gemeenten te onderzoeken. Deze mogelijkheden worden besproken op de volgende zoneraad.